ዩሱፍ ያሲን ሲቀልድ

        ሰሞኑን ዩሱፍ ያሲን የተባለ ኤርትሮ - ኢትዮጵያዊ ያሳተመውን መፅሃፍ አንብቤ ጨረስኩ። ድሮ በብእር ስም ጦቢያ መፅሄት ላይ ሲፅፍ አድናቂው ነበርኩ። "አሰባሳቢ ማንነት በአንድ አገር ልጅነት" ብዙ ጠቃሚ አሳቦችና መረጃዎችን ያቀፈ ድንቅ መፅሃፍ ቢሆንም፤ አፃፃፉ ወገብ ያጎብጣል። ፅሁፉ ደቃቅ ስለሆነ አይን ያሳምማል። ዞረም ቀረ መፅሃፉ ከነሙሉ ችግሩ የተከበረ መፅሃፍ ነው። ኖርዌጅያዊው የዙላ ከተማ ተወላጅ ጥሩ ፀሃፊ መሆኑን መካድ አይቻልም። የዩሱፍ ያሲንን መፅሃፍ ሳነብ በመካከሉ በሳቅ ፈነዳሁ። ዩሱፍ በአንድ መስመር የገለፃትን ቀልድ እኔ እንዲህ አቅርቤላችሁዋለሁ።


        በጥንት ዘመን በመናገሻ አውራጃ፣ ሰፊ ርስት ይዘው በቀላድ የመሬት ስሪት በጭሰኛ መሬት ያሳርሱ የነበሩ አንድ የታወቁ ባላባት ነበሩ። ነዋሪነታቸው በአዲ-ሳባ ነበር። የተነገረላቸው አዋቂ ነበሩ። በአድዋ ጦርነት ተዋግተው ጀብዱ ፈፅመዋል። ረጅም፣ ጠይም ኮስታራ ነበሩ። ፊታውራሪ አዝረጥርጤ ከበደ ይባላሉ።

        ምን ያደርጋል?

    

   ሞት አይቀርምና በህመም አረፉ። እናም በታላቅ ስነስርአት ስላሴ ተቀበሩ። ጃንሆይ ከነሚስታቸው፣ ከነጳጳሳቸው ቀብሩ ላይ ተገኝተው ነበር። ሟቹ ፊታውራሪ እመቤት የምትባል አንዲት ቆንጆ ደርባባ ሴት ልጅ ነበረቻቸው። በአባቷ ሞት ክፉኛ ተጎዳች። የፊታውራሪው  ሴት ልጅ ሃዘኗን እንድትረሳ መሳፍንቱ ብዙ ደክመውላታል። በርግጥም በዘመድ አዝማድ ጥረት ሃዘኗ ቀለላት። ቢሆንም ባገኘችው አጋጣሚ ሁሉ የአባቷን ስም ካላነሳች አይሆንላትም ነበር።

    

    አንድ ጊዜ የመኳንንት ዘር ከሆነ የቅርብ ዘመዷ ቤት የሰርግ ዝግጅት ለማገዝ ሄደች። ወይዛዝርቱ ተሰባስበው ስጋ እየከተፉ ያወጉ ጀመር። እንደተለመደው ታዲያ ከስጋው ጋር የሰው ስም እየተነሳ ይከተፋል፤ ይዘለዘላል። በመካከሉ ከወይዛዝርቱ አንዷ እንዲህ ስትል ወግ አመጣች፣

        "ባለፈው ሳምንት የሼኽ ሓሰን ዑመር አብደላ ሁለተኛ ሚስት ወንድ ልጅ ተገላገለች አሉ። እቴጌ መነን ለአራስ ጥሪ ሶስት የዱከም ሰንጋ እያስነዱ ሄደው ጠይቀዋታል ይባላል። እንደሰማሁት ከሆነ ሼሁ ለልጃቸው አሊ የሚል ስም ሰጥተውታል።"

        በዚህ ጊዜ የፊታውራሪ አዝረጥርጤ ሴት ልጅ ወይዘሮ እመቤት በድንገት ስጋ ትመትርበት የነበረውን ቢላ ቁጭ አድርጋ እንዲህ አለች አሉ፤

        "በአዝረጥርጤ ሞት! ሰው እንዴት ለልጁ አሊ ብሎ ስም ያወጣል?"

        ይህ የዘመናችን ምርጥ ቀልድ ሲነገር ከወይዛዝርቱ መካከል አንድም የሳቀ አልነበረም። አባባሉ ለፈገግታ እንደሚያበቃ እንኳ የጠረጠረ አልተገኘም። ምንም እንዳልተነገረ፣ አንዳች እንዳልተፈጠረ ሁሉ ወይዛዝርቱ ስጋ እየመተሩ፣ ወጋቸውን ቀጠሉ።